Mae camddefnydd ariannol neu ddeunydd yn cynnwys dwyn neu gamddefnyddio arian unigolyn, eiddo neu adnoddau gan rywun y mae unigolyn diamddiffyn yn ymddiried ynddo. Mae camddefnydd ariannol cyffredin yn cynnwys y camddefnydd o fudd-dal y wladwriaeth oedolyn diamddiffyn neu roi pwysau gormodol arnynt i newid eu hewyllys.
Gall un oedolyn diamddiffyn gyflawni camddefnydd ariannol/deunydd dros un arall hefyd.
Enghreifftiau nodweddiadol o gamddefnydd ariannol neu ddeunydd:
- Dwyn.
- Camddefnyddio arian, gan gynnwys budd-daliadau’r wladwriaeth, eiddo, meddiant ac yswiriant.
- Ennill arian neu feddiant drwy fygwth, perswâd neu gam-fanteisio.
- Rhwystro mynediad i asedau.
- Cribddeiliaeth.
- Ffugio cofnodion.
- Gorfodaeth i drosglwyddo eiddo.
Dangosyddion posibl camddefnydd ariannol neu ddeunydd:
- Pensiwn wedi’i dalu allan ond nid oes gan yr unigolyn arian, yn arbennig pan fydd yr unigolyn ddim yn arfer gwario arian heb gymorth.
- Codi arian heb eglurhad neu’n amhriodol o gyfrifon banc.
- Biliau heb eu talu neu rent yn orddyledus pan mae rhywun i fod yn gyfrifol am dalu biliau.
- Pŵer Atwrnai Parhaol wedi’i roi neu newidiadau diweddar neu greu Ewyllys pan fydd yr unigolyn yn methu gwneud penderfyniadau o’r fath.
- Mae’r unigolyn angen gofal preswyl/nyrsio ond mae perthnasau yn ei atal rhag mynd i gartref nyrsio/gofal oherwydd bod y cleient yn berchen ar ei eiddo ei hun ac mae yna bryderon am ddisbyddu anochel eu hystâd.
- Ynysiad bwriadol gan ofalwr (anffurfiol/ffurfiol o oedolyn diamddiffyn) oddi wrth ffrindiau neu deulu gan arwain at ofalwyr yn cael rheolaeth lwyr.
- Diflaniad dogfennau ariannol heb eglurhad e.e. llyfrau cymdeithas adeiladu, cyfriflen banc, llyfrau talu neu archeb.
- Llofnodion ar sieciau nad ydynt yr un fath â llofnod yr oedolyn diamddiffyn neu wedi eu llofnodi pan nad yw’r unigolyn hwn yn gallu ysgrifennu.
- Pryder anghyffredin gan ofalwr bod gormod o arian yn cael ei wario ar ofal yr oedolyn diamddiffyn.
- Diffyg amwynderau fel teledu, dillad addas, eitemau ymbincio personol y gall yr oedolyn diamddiffyn eu fforddio’n iawn.
- Eiddo personol ar goll fel llestri arian, gemwaith neu eitemau gwerthfawr eraill.
